Makine Mühendisleri Odası (MMO) Konya Şubesi Başkanı Dr. Aziz Hakan Altun, kış mevsiminin yaklaşmasıyla birlikte baca temizliğinin önemini anlattı.

MMO Konya Şubesi Başkanı Dr. Aziz Hakan Altun, kış mevsiminin kendini hissettirmesiyle beraber kışla ilgili hazırlıkların da yapılmasının gerektiğini söyleyerek, “Bu hazırlıklardan bir tanesi de baca temizliği. Karbonmonoksit zehirlenmesinden hayatlarını kaybeden insanların haberlerini geçmiş yıllarda gazetelerde oldukça okuduk. Her kış bu haberler tekrar tekrar gazete sütunlarında yer alır. Düzenli olarak temizlenmeyen bacalar iyi çekmez, uzun süre temizlenmemiş bacalar ise kurum (is) birikmesi dolayısıyla tıkanır. Tıkanan bacalar, içerisinde bol miktarda karbonmonoksit gazı bulunan dumanı geri teper ve içeri verir. Bu gazı belirli bir süre solunum yoluyla ciğerlerine alan canlılar hayatlarını kaybederler. Bunun iki ana sebebi vardır. Birincisi nizami ve standartlara uygun inşa edilmemiş bacalar ikincisi ise temizlenmemiş bacalardır” dedi.

Bu tip olayların olmaması ve önlenmesi için, 19 Aralık 2007 tarih ve 26 bin 735 sayılı Resmi Gazete’de “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik” adı altında bir yönetmelik yayınlandığını dile getiren Başkan Altun, “Bu yönetmeliğin 58. maddesi ise şu şekildedir; baca tesisatının, ilgili Türk Standartlarındaki TS 11382, TS 11384, TS 11385, TS 11386, TS 11387, TS EN 1443 esaslara uygun olması şarttır. Her kazan için tercihen ayrı bir baca kullanılır, soba ve şofben boruları kazan bacalarına bağlanamaz. Kazan dairesi için ayrıca havalandırma bacası yapılır. Baca çekişinin azalmaması bakımından, bacaların mümkün ise, komşu yüksek binalardan en az 6 metre uzaklıkta yapılması ve ait olduğu bina mahyasının en az 0.8 metre üzerine kadar çıkarılması gerekir. Kazana ait baca duvarları 500 derece sıcaklığa dayanıklı olan malzemeden yapılır ve yapılmasında delikli tuğla ve briket kullanılamaz. Sıcak baca gazlarının yaladığı baca iç yüzeylerinin sıvanmaması halinde, projelendirmede en uygun derzlendirme biçiminin seçimi gibi tedbirler alınır. Baca duvarlarının dış yüzeyleri uygun şekilde sıvanır” şeklinde konuştu.

“Bacalar yılda iki kez yetkili kişilere temizlettirilmeli”

Sıvı ve katı yakıtlı kazanların bacalarının altında bir kurum temizleme menfezi bulunması ve yılda en az iki defa yetkili kişilere temizlettirilmesi gerektiğini kaydeden Başkan Aziz Hakan Altun, bacaların temizliğinden bina sahibi ve yöneticisi sorumlu olduğunu ifade ederek, “Isıtma aracı olarak soba kullanılan yerlerde soba, tahta ve boyalı kısımlara zarar vermeyecek şekilde, altına metal kaplı tabla, mermer veya benzeri malzeme konularak kurulur. Taban beton ise, bu tedbirlerin alınması mecburi değildir. Bağdadi duvardan boru geçirmek mecburiyeti hasıl olursa, duvarın yağlı boya veya ahşap gibi çabuk yanıcı kısmına künk veya büz yerleştirilir ve boru bu delikten geçirilir. Odada baca yok ise soba borusu, sac konan pencereden çıkarılıp, saçaktan 25 santimetre açıkta ve 50 santimetre yüksekte ve ucunda şapka kullanılarak kurulur. Boruların birleştiği yerler çember ile kapatılıp, bu çemberden duvar ve tavana bağlanmak suretiyle, birbirinden ayrılması ve devrilmesi önlenir. Anayasanın 135. maddesinde tanımlanan 66 ve 85 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK) ve 7 bin 303 sayılı yasa ile değişik 6 bin 235 sayılı yasaya göre kurulmuş kamu kurumu niteliğinde bir meslek kuruluşudur” ifadelerini kullandı.

“Sobanın, kullanılmadığı mevsimde kaldırılması gerekir”

Kullanım sırasında soba kapakları açık bırakılmayacağını belirten Başkan Altun, sobanın altında ve yanlarında odun, çıra, kömür, kibrit, benzin, gaz ve benzeri yanıcı ve parlayıcı madde bulundurulmaması gerektiğini söyledi. Sobanın içindeki ateşin, gerektiğinde kapaklı mangala alması alınacağını kaydeden Başkan Altun, “Sobanın, kullanılmadığı mevsimde kaldırılması gerekir. Sobanın kaldırılmadığı yerlerde, kapaklar açılmayacak şekilde telle bağlanır. Odun ve kömür gibi katı yakıtlar ile yüksek oranda is bırakan sıvı yakıtlar kullanıldığı takdirde, borular ayda bir, bacalar ise iki ayda bir temizlenir. Baca temizliği, mahallin itfaiye teşkilatı tarafından yapılır. Ancak, bu konuda itfaiye teşkilatından aldığı izin ile ve belediye encümeninin belirlediği fiyat tarifesi üzerinden faaliyet gösteren özel firmalar var ise, temizlik onlara da yaptırılabilir denilmektedir. 09 Eylül 2009 tarihinde 27 bin 344 sayılı Resmi Gazete ile yayımlanan Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikle bu maddelere ilave olarak, doğalgaz kullanılan kombi ve şofbenlerin bacaları ile cihazları bacaya bağlayan boruların paslanmaz çelik ve birleşme noktalarındaki kelepçelerin sızdırmaz olması gerekir” diye konuştu.

Başkan Altun sözlerini şöyle sürdürdü;

“Bacaların yapımı, yıllık bakımı ve temizliği gaz dağıtım şirketlerinin belirleyeceği uzman ve eğitimli kişiler tarafından yaptırılır ve bu kişiler tarafından bacalar ve temiz hava girişleri kontrol edilir. Baca gazı sensörü olmayan cihazların kullanılmasına izin verilmez maddesi de eklenmiştir. Bu sebeplerle, doğalgaz bacaları yılda bir, normal bacalar yılda iki, lokanta ve yemek fabrika bacaları ise 15 günde bir defa yetkili ve ehliyetli firmalara temizlettirilmelidir. Çatlak bacalar tamir ettirilmeli, tıkalı bacalar ise mutlaka açtırılmalıdır. Mutfak aspiratörü ve bacalarda biriken is ve kurumlar zaman zaman tutuşur ve potansiyel yangın tehlikesi oluştururlar, oluşan bu kurumların tutuşmasına baca yangınları denir ve baca yangınları kolayca çatı yangınlarına, çatı yangınları da bina yangınlarına dönüşür. Bacalar kalifiye elemanlar tarafından hassas bir şekilde temizlendiği zaman, bacanın çekişi çok iyi olacaktır. İyi çeken bir baca yakıtı tam yakacağından, hem daha az yakıtla daha çok ısınma sağlanmış olacak, böylelikle de baca temizliği için yapılan masraf da fazlasıyla geri kazanılacaktır. Bunun yanı sıra hem karbon monoksit zehirlenmelerine karşı hayatımızı emniyete almış hem de çevremizi kirletmemiş, bu sayede de hem huzur içinde yatacak, hem de tasarruf etmiş olacağız.”