Trabzon’un Tonya ilçesinde yaklaşık 50 yıldır faaliyet gösteren “Tonya Koop” adlı süt fabrikasının geçtiğimiz günlerde kapanması hem burada çalışanları hem de bu fabrikaya süt veren yüzlerce süt üreticisini mağdur etti. Üreticiler fabrikanın Tonya halkı için “olmazsa olmaz” olduğunu belirtirken, yetkililerin bir an önce harekete geçerek fabrikanın tekrar açılmasını istedi.

Bazı üreticiler aralıksız 40 yıldan fazla sütlerini aynı fabrikaya verdiklerini belirtirken şu an ne yapacaklarını bilemediklerini söylüyor.

Konuyla ilgili açıklamalarda bulunan Tonya Belediye Başkanı Osman Beşel, sorunun çözümü için acil 1.5-2 milyon TL sıcak paraya ihtiyaç duyulduğunu belirterek fabrikanın tekrar faaliyete geçmesi için ellerinden gelen gayreti sergileyeceklerini söyledi.

Fabrika ekonomik dar boğaza girdi

Fabrikanın düşük üretimle çalışıp zarar etmektense sorun çözülene kadar üretime ara verilmesine karar alındığını belirten Başkan Beşel “Fabrika için ’kapandı’ tabirini kullanmadan sorun çözülene kadar üretime ara verildi demek daha doğru olur. Tonya Süt Fabrikası 1969 yılında üç bin üye ile kurulmuş şu anda 2 bin 700 aktif üyesi olan sadece Tonya’nın sütünü işleyen bir fabrika. Kooperatiflerin genel kaderidir. Genelde profesyonel yönetimlere nasip olmayabilirler. Tonya Süt aslında zarar eden bir kuruluş değil. Üretim giderleri, girdiler, çıktılar dengesi itibariyle kar eden bir kuruluş ancak Türkiye’nin ekonomik gidişine paralel olarak paranın da yönetimini içine koyduğumuz zaman bazen firmalar özel sektör dahi bu tür sıkışık ekonomik dar boğazlara girebiliyorlar. Şu anda Tonya Süt’ün içinde bulunduğu durum böyledir. Ekonomik dar boğaza girmiştir. Bir süredir zararına çalışması söz konusu oldu. Düşük üretimle çalışıp zarar etmektense sorun çözülene kadar üretime ara verilmesi kararı alındı. Belediye başkanı olarak sorunun çözümü için elimizden geleni yapıyoruz, yapmaya da devam edeceğiz. Fabrikanın tekrar faaliyete geçmesi için 1.5-2 milyon TL civarında sıcak paraya ihtiyacı var. Bunun tedarik edilmesi lazım” dedi.

Üretim son günlerde 3 tona kadar gerileyince üretimi durdurma kararı alındı

Fabrikanın normal günlük süt işleme kapasitesinin son günlerde 3 tona kadar gerilemesinin kapanma kararında etkili olduğunu kaydeden Beşel, “Bütün yönetimler hemen hemen arkasında borç bırakmış ve hep borçla devrettiler. Borç birike birike bugüne kadar gelindi. Sonunda bir patlama noktası yaşadı. Yönetim kurulları her zaman profesyonelce düşünemiyor, işin ehemmiyetini kavrayamıyor. Kavrasa dahi buna bilgisi ve gücü yetmeyebiliyor. Neticede bir kooperatif profesyonelce yönetilen bir şirket değil. Sorun bugünün sorunu değildir, geçmişten beri birikmiş sorunların bugün geldiği son noktadır. Bunu böyle değerlendireceğiz. Yoksa bunu yönetime bir kişiye veya birkaç kişiye mal etmek isabetsiz bir yaklaşım olur. Fabrikada 40 kişi istihdam ediyor. Tonya’dan süt alımı yapılıyor. Fabrikada günde ortalama 25 ton süt işleniyordu. Son zamanlarda bu 15 tondan nihayetinde 3 tonlara kadar düşünce artık günlük giderler gelirleri karşılayamaz duruma gelince fabrika yönetimi ister istemez zararına çalışmaktansa geçici bir süre üretimi durdurup bir hal çaresi bulma gibi bir karar verdi. Şu anda yaşanan durumda budur” diye konuştu.

Doğu Karadeniz’de alanında ilk örnek

Tonya Süt Kooperatifi satış reyonu sorumlusu Mehmet Gül ise yaptığı açıklamada fabrikanın süt işleme kapasitesinin son zamanlarda gerilediğini hatırlatarak “Kooperatifimiz Doğu Karadeniz Bölgesi’nde kendi alanında ilk örnektir. Dünyada bir kriz var doğal olarak bizim kooperatifimiz de bir sıkıntıya düştü. İnşallah kısa zamanda tekrar eski haline gelecek. İlçemizin evladı vekilimiz Salih Cora başta olmak üzere Tonya’nın ileri gelenleri buna sahip çıkacak. Son zamanlarda nakit akışı bayağı sıkıntı oldu. Şöyle oldu, böyle oldu demektense önümüze bakıp mücadelemizi verip tekrar üretime geçeceğiz” şeklinde konuştu.

Fabrikaya 40 yılı aşkın bir zamandır süt veriyorlardı

Kooperatife yaklaşık 43 yıldır aralıksız süt veren Ali Eyüpoğlu isimli süt üreticisi ise “Fabrikamız yıllardır hizmet veriyordu. Tonya halkı olarak bu fabrika olmazsa yaşamımızı idare edemeyiz. Çünkü hayvanlarımızın yemini buradan aldığımız paralarla karşılıyorduk. Paramız olsa da olmazsa da fabrika sayesinde ihtiyacımızı karşılıyorduk. Ben 1975 yılından beri fabrikaya süt veriyordum. Şu ana kadar 1 kilo süt daha başka fabrikaya vermedim. Fabrika bir zamanlar 40 ton süt alırken daha sonra 20 tona 15 tona kadar geriledi. Bu sene ise 5 tona kadar geriledi. Fabrikaya süt verenlerin paraları yaklaşık 4 ay birikti. Şimdi de fabrikayı kapattılar” ifadelerini kullandı.

Fabrikanın kapatılmasının en çok kendilerini mağdur ettiğini belirten süt üreticilerinden Hayriye Arslan ise “Hayvancılıkla uğraşıyoruz, başka bir gelirimiz yok. Uzun yıllardan beri fabrikaya süt veriyorduk. Şu ana kadar bir sıkıntı olmamıştı. Şimdi ise ne olmuşsa hepten faaliyetlerini durdurdular. Ne yapacağımızı şaşırdık. Sütlerimizi başka fabrikalara gönderdik ancak onlardan da hiç memnun değiliz. Bir fabrikamız vardı o da kapanınca iyice mağdur olduk. Bize göre fabrika iyi yönetilemediğinden kapandığını düşünüyoruz” derken, yaklaşık 40 yıldır fabrikaya süt veren Havva ve Fatma Arslan da “Fabrikaya 40 yıldan fazladır süt veriyorduk. Şu ana kadar 1 litre sütü dışarı yani başka fabrikalara vermedik. Fabrikayı iyi yönetemedikleri için kapandığını sanıyoruz. İnşallah sorunlar kısa zamanda çözülür biz de fabrikaya eskisi gibi sütümüzü veririz” dedi.